de Nieuwe opdrachtgevers

les Nouveaux commanditaires

Pierre Berthet – Drijvende druppels

Opdrachtgevers - Stilteplatform Bornem
Bemiddelaar - Joost Fonteyne
Stiltegebied, Bornem, Belgie, 2011

Context

Een deelgebied van de gemeente Bornem werd afgebakend als stiltegebied, met een geluidsniveau van minder dan 40 decibel. Dit gebied situeert zich in het overgebied van de Schelde. Bornem is de tweede gemeente in België die dit kwaliteitslabel mag dragen.

Hoe geef je “ruchtbaarheid” aan een stiltegebied? Een fysieke afbakening is niet aan de orde, een wirwar van infoborden en wegwijzers in deze context weinig gepast. Men veranderde het uitgangspunt: hoe laten we het stiltegebied "voor zich spreken"? Een kunstingreep lijkt een gepaste benadering.

De opdrachtgeversgroep

De opdrachtgeversgroep is het stilteplatform, een groep van een twintigtal mensen die zich om het stiltegebied bekommert. Het zijn ambtenaren van verschillende gemeentelijke diensten, maar vooral geïnteresseerde inwoners van de gemeente, met zeer uiteenlopende achtergronden en leeftijden. Deze hechte groep werkte al een tijdje samen rond sensibiliserende acties.

De opdrachtformulering

Al vanaf de tweede vergadering met De Nieuwe Opdrachtgevers keek men in de richting van geluidskunst. Om de stilte te kunnen ervaren, heb je geluid nodig. Geluidskunst kan met andere woorden de stilte versterken en tegelijk de natuurlijke geluiden benadrukken (want stil is het natuurlijk nooit helemaal). De bezoeker van het stilte-gebied moet de keuze hebben om al dan niet af te stemmen op het geluid.

De bemiddelaar

Joost Fonteyne, een specialist in geluidskunst, werd door de Nieuwe Opdrachtgevers aangesteld als  bemiddelaar. Hij daagt de groep uit om grondig te overdenken wat kunst voor hen en het stiltegebied kan betekenen. Aan de hand van illustraties toont Joost verschillende voorbeelden. Belangrijke criteria worden door de groep verfijnd: de bezoeker moet kunnen kiezen of hij het geluid wil horen of niet, het werk mag niet statisch zijn, het moet kunnen meebewegen op het natuurlijke geluid van het gebied. Dat verandert samen met het ritme van een dag (ochtend- avond) en van een jaar (seizoenen). 

Pierre Berthet

Samen met bemiddelaar Joost Fonteyne selecteerde de opdrachtgeversgroep twee kunstenaars die ze graag een opdracht willen geven. Uiteindelijjk valt de keuze op de Belg Pierre Berthet.

Tijdens zijn eerste verblijf in het stiltegebied raakte de kunstenaar gefascineerd door het water en de wijmen (twijgen). Hij stelt voor om gevlochten piramides te maken waar water in omhoog gepompt wordt, om daarna neer te druppelen in blikjes. Als locatie kiest hij voor de vijver van het prachtig gelegen kasteel d’Ursel. De gemeentelijke groendienst assisteert hem bij het vlechtwerk en de constructie van de piramides.